Daga Isiaka Mustapha, Babban Jami’in Gudanarwa/Kakakin Edita, People’s Security Monitor

A fadin Najeriya da albarkatun kasa ke cike, hatsari yana ɓoye ne a ƙasan ƙasa ba kawai a ramukan da ba su da tabbas ba, amma a cikin kungiyoyin ‘yan bindiga da ke mallakar su. Ga jami’an Hukumar Tsaro da Kare Jama’a ta Najeriya (NSCDC), musamman rundunar musamman ta Mining Marshals, kowane aiki tamkar tafiya ne tsakanin jarumta da mutuwa. “Kowane aiki yakan yi kamar shi ne na ƙarshe, domin ba mu da tabbacin za mu dawo,” in ji Mataimakin Kwamandan Hukumar, Onoja John Attah, wanda shi ne Kwamandan Rundunar Musamman ta Mining Marshals, a wata tattaunawa da aka samo daga shafin Facebook na rundunar.

Attah ya bayyana yanayin tsoro da sadaukarwa da ke bayyana rayuwar jami’ansa. “Kafin mu fita aiki, da yawa daga cikinmu muna kira wa matanmu mu faɗa musu kalmomi masu daɗi kamar muna rubuta wasiyyarmu, ba tare da sun sani ba,” in ji shi. “Haka hatsarin ya kai matuka. Wani lokaci ba ka dawowa. Abokan gaba ba sa bayyana, kuma kowane aiki kamar tafiya ne zuwa cikin tarko.” Kalamansa sun nuna ba kawai ƙalubalen da suke fuskanta ba, har ma da irin jarumtar da suke nunawa wajen kare dukiyar ƙasa.

Attah ya ce ya sha fuskantar ayyukan da suke kama da tafiya zuwa mutuwa. “Kafin mu tafi kowanne aiki, muna magana da matanmu kamar muna rubuta wasiyya,” in ji shi cikin natsuwa. “Ba mu faɗa musu haka ba, amma gaskiyar ita ce, muna fuskantar yanayi da babu tabbacin dawowa.”

Ya bayyana yaƙin da ake yi da hakar ma’adinai ba bisa ka’ida ba a matsayin ɗaya daga cikin mafi haɗari a cikin harkokin tsaro na cikin gida. “Hatsarin da ke cikin wannan aiki yana da girma matuka,” in ji shi. “Ba talakawa kaɗai ke hakar ma’adinai ba; akwai manyan ‘yan kasuwa da kungiyoyi masu kuɗi da ke bayan su, kuma suna da makamai da haɗin kai mai ƙarfi.”

Duk da wannan hatsari, Attah ya bayyana cewa rundunarsa ta samu nasarori masu gagaruma. “Ƙoƙarinmu yana haifar da sakamako,” in ji shi cikin alfahari. “Kudaden shiga daga sashen ma’adinai sun karu matuka, wanda hakan ya taimaka wajen daidaita tattalin arzikin ƙasa.”

Ya ce ayyukan rundunar a jihohi daban-daban sun karya sarkokin ‘yan hakar ma’adinai ba bisa ka’ida ba da suka jima suna cin albarkatun ƙasa. “Abin da muke yi shi ne kare biliyoyin naira da a da suke shiga aljihun masu laifi. Sashen ma’adinai yanzu yana samun sabuwar numfashi,” in ji shi.

Attah ya ce ɗaya daga cikin manyan makamai da suke amfani da su shi ne wayar da kan jama’a. “Mun ƙara wayar da kan jama’a sosai. Ta hanyar yakin neman fahimta, al’ummomin da ke karɓar ayyukan hakar ma’adinai sun fara gane illolin wannan barna ga muhalli da lafiyarsu.”

Ya ce rundunar ta zuba jari sosai a harkar haɗin kai da al’umma ta hanyar tarurruka, bitoci, da shirye-shiryen wayar da kai a makarantu. “Haɗin kai daga al’ummomin yanzu ya fi da daɗewa,” in ji shi. “Yanzu da yawa daga cikinsu suna kira mana idan sun ga abin da bai dace ba a yankunansu.”

Kwamandan ya danganta wannan nasara da saƙon da rundunar ke yadawa — cewa hakar ma’adinai ba bisa ka’ida ba tana lalata muhalli da makomar al’umma. “Mun rage haɗarin muhalli da na lafiya ta hanyar wayar da kai. Yanzu jama’a sun fahimci cewa lalata ƙasa tamkar lalata rayuwa ce.”

Ya ce ma har wasu daga cikin waɗanda a da ke shiga cikin hakar ba bisa ka’ida ba sun fara canza halinsu. “Wasu yanzu suna haɗa kai da mu saboda tsoron hukunci, amma mafi yawansu saboda sun gane muhimmancin ma’adinai ga tattalin arzikin ƙasa,” in ji shi.

A fannin aiwatar da doka, Attah ya bayyana cewa rundunar ta samu nasarori masu yawa. “Mun kama daruruwan mutane da ke cikin harkar hakar ma’adinai ba bisa ka’ida ba,” in ji shi. “Mun kai shari’o’i da yawa kotu bayan cikakken bincike.”

Ya jaddada cewa NSCDC Special Mining Marshals suna aiki ne bisa doka. “Ba ma kama mutane don nuna iko,” in ji shi. “Muna tabbatar da cewa an binciki kowane lamari sosai kafin kaiwa kotu. Muna mutunta haƙƙin ɗan adam kuma muna bin kundin tsarin mulki.”

Attah ya ce rundunar na da tsayayyen tsarin aiki mai gaskiya da ƙwarewa. “Muna daraja haƙƙin ɗan adam da bin doka,” in ji shi. “Duk wani abin da muka kama muna kiyaye shi cikin tsari don gabatarwa a kotu.”

Kwamandan ya bayyana irin wahalhalu da tsoron da suke fuskanta a aikinsu. “Wani lokaci muna shafe kwanaki a daji ba tare da abinci ko ruwa ba,” in ji shi. “Amma muna ci gaba saboda muna son mu kare ƙasar mu. Iyalinmu na damuwa, amma sun fahimci wannan aiki ne na ƙasa.”

Ya yaba da jarumtar jami’ansa. “Waɗannan maza da mata jarumai ne,” in ji shi. “Suna tsayawa cikin hatsari kowace rana, ba tare da samun yabo ba. Amma suna ci gaba saboda ƙaunar ƙasarsu.”

Attah ya ce nasarorin da suka samu sun dawo da kwarin gwiwar masu zuba jari da kuma ƙara wa gwamnati kuɗaɗen shiga. “Mun dawo da daidaiton tsarin hakar ma’adinai,” in ji shi. “Wannan babbar nasara ce da muke alfahari da ita.”

Ya roƙi ƙarin haɗin kai daga jama’a. “Muna farin cikin bauta wa ‘yan Najeriya,” in ji shi. “Amma wannan ba faɗa ce da za mu iya yin ta mu kaɗai ba. Muna buƙatar goyon bayan gwamnati, shugabanni, da sarakunan gargajiya.”

Attah ya yaba wa shugabannin da ke jagorantar rundunar. “Muna da sa’a muna aiki ƙarƙashin shugabanni masu gaskiya da ƙwazo,” in ji shi. “Ministan Ma’adinai, Dr. Dele Alake, da Babban Kwamandan NSCDC, Farfesa Ahmed Audi, abin koyi ne a hidimar jama’a.”

Ya ce jajircewar su da gaskiya sun sauya tsarin ma’adinai a ƙasar. “Jagorancinsu yana sa mu bayar da mafi kyau, komai haɗari,” in ji shi.

A ƙarshe, Attah ya ce: “Kowane aiki cike yake da rashin tabbas, amma muna da manufa guda ceton Najeriya daga ‘yan hakar ma’adinai ba bisa ka’ida ba. Wannan gwagwarmaya ce ta ceto makomar ƙasa.”

Ya ƙare da kira mai cike da fata. “Ma’adinan Najeriya albarka ne, ba la’ana ba. Da haɗin kai da gaskiya, za mu iya mayar da wannan fanni ginshiƙin arzikin ƙasa. Rundunar NSCDC Special Mining Marshals za ta ci gaba da sadaukar da kai, ko da kuwa kowane aiki yana kama da na ƙarshe.”