A wannan zamani da Najeriya ke fuskantar ƙara yawaitar haɗurran birane da ƙalubalen gine gine, Hukumar Kula da Gobara ta Ƙasa (Federal Fire Service) ta tsinci kanta a muhimmin matakin sauyi. A tsakiyar wannan canji akwai sabon jagoran hukumar, Controller General Samuel Adeyemi Olumode, wanda yake da hangen nesa mai ƙarfi na sake fasalin yadda ake yaƙar gobara da gudanar da ayyukan gaggawa a ƙasar. Hangen nesansa yana mai da hankali kan rigakafi maimakon amsa bayan gobara ta faru, tare da burin ganin hukumar ta zama ta zamani, mai gaskiya da amfani da fasaha wajen kare rayuka da dukiyoyin al’umma, da kuma dawo da amincewar jama’a ga hukumomin gwamnati. Shirin gyaransa ya ta’allaka ne kan ƙwarewa, gaskiya, da kirkira — tsari da aka tsara domin sake gina hukumar da kuma dawo da kwarin gwiwar ‘yan Najeriya ga aikin ta.

A cikin wannan hirar ta musamman da Isiaka Mustapha, Babban Jami’in Gudanarwa kuma Babban Editan People’s Security Monitor, shugaban hukumar ya bayyana taswirar aikinsa wajen sake gina hukumar daga ƙarfafa gaskiya a harkokin kuɗi, sabunta kayan aiki, zuwa inganta walwalar ma’aikata da wayar da kan jama’a kan rigakafin gobara a fadin ƙasar. Ya yi magana a fili game da ƙalubalen sake gina tsarin da aka daɗe ana yi masa sakaci da shi, tare da bayyana matakai da jadawalin aiwatar da sauye sauye masu auna nasara. Saƙonsa yana da sauƙi amma mai ƙarfi: zamanin amsa bayan gobara ya ƙare, sabon zamani na rigakafi da tsaron rayuka ya fara.

Menene babban hangen nesanka na jagoranci ga Hukumar Kula da Gobara ta Ƙasa?

Hangen nesana shi ne sake tsara Hukumar Kula da Gobara ta Ƙasa ta zama ta zamani, mai aiki da sauri da cikakken ƙwarewa a fannin gudanar da ayyukan gaggawa. Muna son mu koma daga kasancewa hukumar da ke amsawa bayan abu ya faru zuwa wadda ke rigakafin afuwar gobara. Jagorancina zai fi mai da hankali kan gaskiya, inganci, da haɗin gwiwa domin tabbatar da cewa ‘yan Najeriya a ko’ina suna jin kariya da amincewa da ƙwarewarmu.

Raguwar ƙwarewa da lalacewar tsarin aiki abu ne da ake ta kuka da shi. Ta yaya kake shirin magance wannan matsala?

Lalacewar tsarin aiki na bayyana ta hanyar raunin tsari, ƙarancin ƙwarin gwiwa, da rashin bin doka. Mataki na farko shi ne yin cikakken bincike kan ayyuka, kadarori, da tsarin aiki domin gano matsaloli da gyara su. Za mu ƙarfafa tsare tsaren cikin gida, tabbatar da adana bayanai yadda ya kamata, da tabbatar da tsari a siye da sayarwa. Jami’anmu dole su fahimci cewa su ma’aikatan ƙasa ne masu ƙwarewa, ba kawai ‘yan ofis ba. Gina sabon al’adar aiki mai gaskiya da sadaukarwa shi ne ginshiƙin manufata.

Tsarin kasafin kuɗi da samar da kuɗaɗen hukumar ya sha suka. Ta yaya za ka gyara wannan?

Mun kuduri aniyar dawo da amincewa a harkokin kuɗinmu. Za mu tabbatar da cewa duk wani kasafi yana bisa bayanai da bukatun aiki na ainihi. Za a bibiyi duk kuɗin da aka kashe kuma a bayyana shi a fili. Zan yi aiki tare da Majalisar Ɗinkin Tarayya da Ofishin Kasafin Kuɗi domin tabbatar da gaskiya. A lokaci guda, za mu binciko sabbin hanyoyin samun kuɗi ta hanyar haɗin gwiwa da kamfanoni masu zaman kansu da ƙungiyoyi na ƙasashen waje. Amfani da kuɗi cikin tsari zai zama alamarmu.

Kayan aiki na zamani su ne ginshiƙin ayyukan gaggawa. Me kake shirin yi a wannan fanni?

Za mu fara da yin cikakken bincike na kayan aikin kashe gobara a ƙasa baki ɗaya daga manyan motoci zuwa kayan numfashi. Bisa ga sakamakon wannan bincike, za mu fara siyan sabbin kayan aiki masu ɗorewa da daidaitattun injunan kashe gobara. Za mu gabatar da fasahohin zamani kamar drones, tsarin GPS, da kwamfutocin umarni domin hanzarta amsa kiran gaggawa. Hakanan, gyaran kayan aiki zai zama aiki na yau da kullum ba na lokaci lokaci ba.

Walwalar ma’aikata muhimmin ginshiƙi ne ga nasarar kowace hukuma. Ta yaya za ka tabbatar da hakan?

Ba wata hukuma da za ta yi nasara ba tare da ma’aikatan da ke da ƙwarin gwiwa ba. Mulkina zai mai da hankali kan biyan hakkoki akan lokaci, samar da matsugunni masu kyau, tallafin lafiya da shawarwari, da kuma yabo ga waɗanda suka yi fice. Za mu tabbatar da adalci a harkokin ƙarin matsayi da tura ma’aikata. Idan jami’ai sun ji ana daraja su, za su yi aiki da ƙwazo. Burina shi ne kowanne ma’aikacin kashe gobara ya ji daɗin sanya kayan sutturar hukumar FFS.

Horon aiki da ci gaban ƙwarewa muhimmai ne a hukumar zamani. Wace hanya kake bi a wannan bangare?

Horon aiki ba zai kasance na lokaci lokaci ba, sai ya zama na dindindin. Kowane jami’i zai rika samun sabbin horo akai akai, daga yadda ake sarrafa kayan haɗari, ceto a birane, amfani da drones, da tsarin umarni. Za mu haɗa kai da makarantun kashe gobara na cikin gida da na ƙasashen waje domin musayar sani da samun takardun ƙwarewa. Za mu kuma rika bibiyar ci gaban kowanne jami’i domin tabbatar da cewa matsayi yana da nasaba da ƙwarewa da ƙoƙarinsa.

Ayyukan gaggawa sune jigon hukumar. Ta yaya za ku inganta su?

Za mu mai da hankali kan shiri, saurin amsawa, haɗin kai, da nazari. Za mu tabbatar cewa kowace tashar gobara ta cika da kayan aiki da isassun ma’aikata. Tsarin sadarwa zai koma ta kwamfuta gaba ɗaya, kuma za mu yi amfani da fasahar GPS domin rage lokaci wajen isa wurin gobara. Hakanan, za mu ƙarfafa haɗin kai da ‘yan sanda, asibitoci, da hukumar NEMA domin amsa kiran gaggawa cikin tsari.

Rigakafi da wayar da kan jama’a kan gobara ma suna da muhimmanci. Me za ku yi a wannan fanni?

Rigakafi shi ne saka jari mafi hikima. Za mu gudanar da faɗakarwa a matakin ƙasa ta makarantu, kasuwanni, da unguwanni. Haka kuma, kafofin watsa labarai za su taimaka wajen koyar da jama’a matakan kariya daga gobara. Za mu ƙara sa ido kan gine gine, kasuwanni, da masana’antu domin kauce wa haɗurra. A shekarar 2024 kaɗai, gobara ta jawo asarar sama da naira biliyan 67. Rigakafi zai rage hakan sosai.

Yadda jama’a ke kallon hukumomin gwamnati ba ya da kyau. Ta yaya za ku dawo da amincewar jama’a ga hukumar?

Amincewa tana samuwa ne ta hanyar sakamako. Za mu yi magana a fili da jama’a, muna bayar da rahotannin aiki lokaci zuwa lokaci, tare da kiyaye ƙwarewa da ƙa’idoji. Za mu horar da jami’ai kan yadda za su mu’amala da jama’a. Rashin da’a zai samu hukunci, yayin da kyakkyawan aiki za a yaba da shi a fili. Burinmu shi ne a canja yadda ake kallon hukumar daga mai amsawa bayan abu ya faru zuwa mai dogaro da ita, daga shiru zuwa bayyane, daga sakaci zuwa girmamawa.

Wani lokaci ne ka sa domin wannan sauyi, kuma ta yaya za a auna nasara?

Muna aiwatar da shirin gyara a matakai. A shekara ta farko za mu fara da bincike, gyaran horo, da shirye shirye na wayar da kai. A shekara ta biyu, za mu kammala siyan sabbin kayan aiki da haɗa sabbin fasahohi. A cikin shekaru biyar, ‘yan Najeriya za su shaida sauyi mai auna sakamako — raguwar gobara, saurin amsa kiran gaggawa, ingantaccen walwalar ma’aikata, da karuwar amincewar jama’a. Nasara za a auna ta ne ba da magana ba, sai da sakamako: ƙarancin asara, ƙarin rayukan da aka ceci, da Najeriya mafi aminci.